بررسی اثر بخشی آموزش والدین بر کاهش علایم اختلال سلوک فرزندان، الگوهای ارتباطی و عملکرد خانواده

چکیده: مقدمه: پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش والدین در کاهش علایم اختلال سلوک فرزندان، الگوهای ارتباطی و عملکرد خانواده، انجام شده است. روش: این مطالعه از نوع تجربی حقیقی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل است. گروه نمونه این پژوهش متشکل از 40 پسر دبستانی دارای اختلال سلوک است که براساس نمره پرسشنامه علائم مرضی کودکان csi4 (فرم والد و معلم) و پرسشنامه ارزیابی رفتار راتر (فرم والد و معلم) انتخاب شدند. از این افراد به طور تصادفی 20 نفر در گروه آزمایشی و 20 نفر دیگر در گروه کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش در طول یکماه، 8 جلسه تحت آموزش والدین قرار گرفت. ابزارهای دیگری که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت شامل پرسشنامه اطلاعات فردی- خانوادگی، پرسشنامه الگوهای ارتباطی(cpq) و پرسشنامه سنجش خانواده مک مستر(fad) بود. داده های بدست آمده با استفاده از روشهای آماری ضریب همبستگی و آزمون t برای گروههای مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان دادند که آموزش والدین می تواند موجب کاهش علائم اختلال سلوک فرزندان شود. همچنین بعد از آموزش از نظر معلم و والدین علائم اختلال سلوک در گروه آزمایشی به طور معناداری کمتر از گروه کنترل بود و از نظر عملکرد کلی خانواده و ارتباط سازنده متقابل نیز بعد از آموزش والدین گروه آزمایش به طور معناداری بهتر و بالاتر از گروه کنترل بود. همچنین بعد از آموزش گروه آزمایش به طور معناداری از ارتباط اجتنابی متقابل کمتری نسبت به گروه کنترل برخوردار بود. بین الگوی ارتباطی سازنده متقابل با اختلال سلوک رابطه منفی و بین الگوهای ارتباطی کناره گیری- توقع، توقع مرد- کناره گیری زن، توقع زن- کناره گیری مرد و ارتباط اجتنابی متقابل با اختلال سلوک رابطه مثبت حاصل شد. بین عملکرد خانواده و اختلال سلوک نیز رابطه منفی بدست آمد. نتیجه گیری: براساس نتایج بدست آمده می توان از آموزش والدین در کاهش علائم اختلال سلوک فرزندان و بهبود الگوهای ارتباطی والدین و بالا بردن عملکرد کلی خانواده استفاده نمود. کلید واژه ها: آموزش والدین، اختلال سلوک، الگوهای ارتباطی، عملکرد خانواده.